Dikenli ıstakoz nasıl oksijen alır ve karbondioksiti nasıl verir?

Kaya ıstakozları olarak da bilinen dikenli ıstakozlar, solunum sırasında oksijen elde etmek ve karbondioksit salmak için özel anatomik yapılara sahip deniz kabuklularıdır. İşte solunum sistemlerine genel bir bakış:

1. Solungaçlar:Dikenli ıstakozlar, vücutlarının her iki yanında bulunan ve dallanma odacıkları içinde yer alan bir dizi tüylü solungaçlara sahiptir. Bu solungaçlar oldukça damarlıdır ve gaz değişimini kolaylaştıran küçük kan damarlarından oluşan bir ağ içerir.

2. Skafognatitler:İkinci maksillipedlerin (ağız uzantıları) tabanlarına skafognatitler adı verilen yapılar tutunur. Bu yapılar pompa görevi görerek solungaçların üzerinden su akışı sağlar. Skafognatitlerin ritmik vuruşu, oksijen açısından zengin suyu branşiostegal odacıklara çeker ve oksijeni tükenmiş suyu dışarı atar.

3. Brankiostegal Odacıklar:Branşiostegal odacıklar solungaçları çevreleyen kapalı alanlardır. Su solungaçların üzerinden geçerken, sudaki oksijen solungaç filamentleri içindeki kan damarlarına yayılırken karbondioksit ters yönde kandan suya doğru hareket eder.

4. Hemosiyanin:Dikenli ıstakozların da diğer kabuklular gibi kan plazmasında oksijeni taşıyan, hemosiyanin adı verilen bir protein bulunur. Hemosiyanin oksijen moleküllerine bağlanarak bir oksijen-hemosiyanin kompleksi oluşturur ve onu vücutta çeşitli doku ve organlara taşır.

5. Karbon Dioksit Difüzyonu:Hücresel solunumun atık ürünü olan karbondioksit dokulardan kana yayılır ve oradan da solungaçlara doğru hareket eder. Solungaçlarda gaz değişimi sırasında karbondioksit kandan çevredeki suya yayılır.

Dikenli ıstakozların suda yaşayan canlılar olduğunu ve solunum için sudaki çözünmüş oksijene güvendiklerini unutmamak önemlidir. Solunum sistemleri atmosferden oksijen almaya uygun olmadığından uzun süre su dışında yaşayamazlar.